θεόκλητος

I

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Θ. ο μάρτυς. Λέγεται ότι ήταν εκείνος που έδωσε στην αγία Φωτεινή τη Σαμαρείτιδα δηλητήριο από το οποίο πέθανε. Μεταμελήθηκε όμως για την πράξη του και ασπάστηκε τον χριστιανισμό. Για τη μεταστροφή του αυτή αποκεφαλίστηκε. Η μνήμη του τιμάται στις 26 Φεβρουαρίου.

2. Θ. ο όσιος. Μάγιστρος από την Κωνσταντινούπολη. Η μνήμη του τιμάται στις 27 Αυγούστου.

II

Όνομα κληρικών και λογίων της τουρκοκρατίας.

1. Θ. ο Καρατζάς (1728 – 1777). Ήταν αδελφός του πατριάρχη Ιωαννικίου και γόνος της επιφανούς οικογένειας Καρατζά. Γνώριζε πολλές γλώσσες και διετέλεσε γραμματέας των ηγεμόνων της Βλαχίας. Το 1760 αποσύρθηκε στη μονή Ιβήρων, όπου ασχολήθηκε με τη μετάφραση των Νομοκανόνων, των Ασκητικών όρων και άλλων θεολογικών έργων.

2. Επίσκοπος Ανδρουβίστας και αγωνιστής του 1821. Καταγόταν από τη Μάνη και ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις στο Βαλτέτσι και στην Τρίπολη και κατά την εισβολή των Αιγυπτίων στην Πελοπόννησο, το 1825, συγκρότησε αξιόλογο στρατιωτικό σώμα που συντηρούσε με προσωπικά του έξοδα.

III

Όνομα μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

1. Θ. (Τρίπολη 1847 – Αθήνα 1931). Μητροπολίτης Αθηνών (1902-17). Σπούδασε στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη συνέχεια διορίστηκε διευθυντής της ιερατικής σχολής της Τρίπολης. Το 1892 εξελέγη επίσκοπος Μονεμβασίας και Σπάρτης και το 1902 έγινε μητροπολίτης Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στον επισκοπικό θρόνο ψηφίστηκαν από τη Βουλή, με δικές του ενέργειες, δύο νόμοι που αφορούσαν τον ενοριακό κλήρο και το γενικό εκκλησιαστικό ταμείο και πληρώθηκαν πολλές επισκοπικές έδρες. Το 1917 καθαιρέθηκε από τον θρόνο του σύμφωνα με απόφαση ειδικού εκκλησιαστικού δικαστηρίου, αλλά το 1920 αποκαταστάθηκε με την έκδοση απλού βασιλικού διατάγματος και χωρίς την απαιτούμενη προηγουμένως άρση της ποινής από το ανώτατο εκκλησιαστικό δικαστήριο, γεγονός που οδήγησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε ρήξη με την Εκκλησία της Ελλάδος. Τελικά, στις 30 Δεκεμβρίου του 1922, συγκλήθηκε σύνοδος από 18 αρχιερείς, οι οποίοι, αφού αναθεώρησαν τις αποφάσεις του ειδικού ανώτατου εκκλησιαστικού δικαστηρίου του 1917, αποκατέστησαν τον Θ. στο αρχιερατικό του αξίωμα, όχι όμως και στην έδρα του.

2.Λουκάς Αβραντινής (Κάτω Βλασία Καλαβρύτων Αχαΐας 1922 –). Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας (1965-). Σπούδασε στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1943 και πρεσβύτερος το 1946. Υπηρέτησε ως εφημέριος του πανεπιστημιακού ναού Εισοδίων της Θεοτόκου Καπνικαρέας και ως πρωτοσύγκελος και εφημέριος στη μητρόπολη Πάτρας και στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών, ενώ διετέλεσε και ηγούμενος. Το 1965 εξελέγη μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας, όπου ανέπτυξε σημαντική πνευματική δράση και έντονη φιλανθρωπική και κοινωνική διακονία. Με την πρόνοιά του επανεκδόθηκε το μηνιαίο περιοδικό της μητρόπολης Κοσμάς Ο Αιτωλός. Έχει γράψει σειρά βιβλίων με θρησκευτικό και πνευματικό, κυρίως, περιεχόμενο.3. Σετάκης (Θεσσαλονίκη 1930 –). Μητροπολίτης Ιωαννίνων (1975-). Σπούδασε στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1958 χειροτονήθηκε διάκονος και το 1960 πρεσβύτερος. Υπηρέτησε ως στρατιωτικός ιερέας κατά το χρονικό διάστημα 1961-68 και στη συνέχεια ως πρωτοσύγκελος στη μητρόπολη Ιωαννίνων. Το 1975 εξελέγη μητροπολίτης Ιωαννίνων, όπου επιτέλεσε σημαντικό πνευματικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο. Συγκεκριμένα, στην περιφέρειά του λειτουργούν το Καμπέρειον Πνευματικό Ίδρυμα, βιβλιοθήκες, χορωδίες, κατασκηνώσεις, υπηρεσίες φυλακών, ασθενών, συμπαράστασης οικογένειας, αντιαιρετικής δράσης, γηροκομείο (Ζωσιμάδων Ιωαννίνων), βρεφονηπιακός σταθμός (Πολυξένη Μολυβαδά), η Κατσάρειος σχολή βυζαντινής μουσικής, τα Αγαθοεργά Καταστήματα Ιωαννίνων κ.ά. Τέλος, έχει ασχοληθεί και με τη συγγραφή βιβλίων, δοκιμίων και άρθρων, πολλά από τα οποία έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και περιοδικά.

4.Ρόκας (Χάλκη 1939 –). Μητροπολίτης Μετρών και Αθύρων (1993-), Υπέρτιμος και Έξαρχος Θράκης Παραλίας. Σπούδασε στην πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή και στη Θεολογική Σχολή Χάλκης (1964). Στον κλήρο εισήλθε το 1963 οπότε και χειροτονήθηκε διάκονος. Υπηρέτησε ως πατριαρχικός διάκονος και μέγας αρχιδιάκονος του Οικουμενικού θρόνου. Το 1977 εξελέγη από τη σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου επίσκοπος Σεβαστείας και τοποθετήθηκε προϊστάμενος της εκκλησιαστικής περιφέρειας Ταταούλων, το 1987 μητροπολίτης Σεβαστείας και το 1993 Μετρών και Αθύρων. Είναι αρχιερατικός προϊστάμενος της Β’ αρχιεπισκοπικής περιφέρειας Κωνσταντινούπολης, που περιλαμβάνει 6 ναούς της περιοχής Ταταούλων.

5. Θεόδωρος Κουμαριανός (Βόλος 1953 –). Μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων (1999-). Σπούδασε στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Θεσσαλονίκης και στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1978 χειροτονήθηκε διάκονος και το 1981 πρεσβύτερος. Διετέλεσε πρωτοσύγκελος στη μητρόπολη Δημητριάδος (1986-98), εφημέριος στον ναό Ανάληψης Βόλου, διευθυντής του οικοτροφείου του εκκλησιαστικού λυκείου Βόλου, του ραδιοφωνικού σταθμού Ορθόδοξη Μαρτυρία, της εφημερίδας Πληροφόρηση και υπεύθυνος των μαθητικών κατασκηνώσεων, προϊστάμενος του ναού Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού και εκπρόσωπος Τύπου της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, ενώ πρόσφατα ανέλαβε την προεδρία του κέντρου έρευνας συνεργασίας πολιτισμικής και κοινωνικής δράσης της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, του ιδρύματος Αλληλεγγύη και της συνοδικής ειδικής υποεπιτροπής αναπτύξεως του ανθρώπινου δυναμικού. Έχει λάβει μέρος σε διάφορα συνέδρια, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Το 1999, εξελέγη μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων, όπου έχει αναπτύξει σημαντικό πνευματικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο.

6. Θωμάς Πασσαλής (Κυπαρίσσι Γρεβενών 1932 –). Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας (2000-). Σπούδασε στη θεολογική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1957). Αρχικά, εργάστηκε ως λαϊκός στην ιεραποστολική αδελφότητα Σταυρός και στη συνέχεια εκάρη μοναχός στη μονή Κοίμησης Θεοτόκου Κλαδορράχης Φλώρινας, τον Οκτώβριο του 1967. Το ίδιο έτος χειροτονήθηκε διάκονος, και το 1968 πρεσβύτερος. Υπηρέτησε ως πρωτοσύγκελος και ιεροκήρυκας στη μητρόπολη Φλώρινας, ενώ διετέλεσε περίπου για 20 χρόνια ως άμισθος υποδιευθυντής και καθηγητής στο εκκλησιαστικό γυμνάσιο και λύκειο της Φλώρινας. Το 2000 εξελέγη μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας, όπου συνεχίζει το αξιόλογο και σημαντικό πνευματικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο του προκατόχου του, Αυγουστίνου Καντιώτη. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε εφημερίδες και περιοδικά.

Ο μητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων Θεόκλητος (φωτ. ΑΠΕ).

Ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Θεόκλητος (φωτ. ΑΠΕ).

Ο μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Θεόκλητος (φωτ. ΑΠΕ).

* * *

-η, -ο (AM θεόκλητος, -ον)

(νεοελλ.-μσν.)

ο προορισμένος για κάποιο έργο σύμφωνα με τη θεία βούληση

αρχ.

1. αυτός που ψάλλεται ή που λέγεται από θεό («θεόκλητος ὑμέναιος», Νόνν.)

2. φρ. «θεόκλητον μέλαθρον» — ο οίκος στον οποίο επικαλείται κάποιος τον θεό (Νόνν.).

[ΕΤΥΜΟΛ. < θεο-* + -κλητος (< καλώ), πρβλ. α-μετά-κλητος, αυτό-κλητος].